کاربرد روش pcaدر ارزیابی کیفیت بصری سیمای سرزمین (مطالعۀ موردی: حوزۀ زیارت استان گلستان)

کیفیت بصری سیمای محیط یکی از منابع مهم ملی، میراث فرهنگی و طبیعی است که زیبایی اش تحسین می شود. خصوصیات بصری سهم مهمی در هویت ناحیه و حس مکان دارد، به لذت بردن مردم از محیط طبیعی و مصنوع اطرافش کمک می کند و سبب جذب سرمایه گذاری و پیشرفت های اقتصادی و اجتماعی منطقه می شود. شناخت عوامل و معیارهای مؤثر در کیفیت بصری سیمای سرزمین به منزلۀ ابزار مناسب برای ارزیابی و مکان یابی مناطق دارای ارزش زیبایی شناختی می تواند مدیران و برنامه ریزان را در انتخاب لکه های حفاظتی و مدیریت مؤثر سیماهای دارای ارزش بصری یاری رساند. حوزۀ زیارت استان گلستان نیز با توجه به مواهب زیبایی شناختی آن به منزلۀ یکی از قطب های اکوتوریسمی استان مطرح است. هدف این مطالعه تعیین مهم ترین معیارهای عینی و ذهنی مؤثر در ارزیابی کیفیت بصری سیمای سرزمین حوزۀ زیارت است، برای این منظور روش تحلیل مؤلفه های اساسی با استفاده از داده های پرسش نامه ای به کار گرفته شد. نتایج نشان دادند که از بین 15 معیار ذهنی استفاده شده در این پژوهش 5 معیار پیچیدگی، بافت، تنوع رنگ، منظرۀ پیش روی بازدیدکننده و پاکیزگی محیط و از بین 8 معیار عینی 3 معیار تنوع تراکم پوشش گیاهی، قابلیت دید آبشار و قابلیت دید نقاط پرتنوع دارای بیشترین اهمیت اند. با توجه به قابلیت کاهش ابعاد داده ها و انعطاف پذیری روش تحلیل مؤلفه های اساسی، این روش در علوم محیط زیستی نیز می تواند کاربرد وسیعی داشته باشد. این روش را می توان در محیط های مختلف با توجه به شرایط محیطی خاص آن منطقه به کار برد و مهم ترین معیارهای تأثیرگذار را تفکیک کرد. با بهره گیری از نتایج این پژوهش می توان پرسش نامه های مطالعاتی از این قبیل را با پرسش های کمتری شکل داد. بنابراین، مدیران مناطق گردشگری می توانند با صرف هزینه و وقت کمتر به شناخت کیفیت بصری مکان مورد نظر دست یابند.